Dağcılık / Temel malzemeler ve Türkiye dağları

TEMEL MALZEMELER

Kaya tırmanıcılarının çok çeşit ve sayıda malzemeleri vardır. İpler, karabinalar, emniyet

kolonları, kasklar, ayakkabılar. Bunlar bizi daha iyi tırmanıcı yapmaz, ama güvenliğimizi

sağlar.

KAYA TIRMANIŞ AYAKKABILARI (KATA, FRICTION)

Modern kataların ilk öncüleri Pierre Allain ve Emil Bordenau tarafından tasarlanmış ve 1930’larda Paris yakınlarındaki Fonteinbleu’nun bouldering alanlarında görülmeye başlanmış. Büyük değişiklik 80’lerin başında gerçekleşmiş. Oldukça sert olan karbon asıllı taban yerine özel geliştirilmiş kauçuk tabanlar kullanılmaya başlanmış. Bugün hemen bütün katalar , naylon veya kanvasla kaplanmış yumuşak deriden bir üst örtü

ve bükülebilir esnek bir kauçuk tabandan oluşur. Bu kauçuk taban daha iyi bir sürtünme, daha yapışkan bir taban için geliştirilmiş özel bir bileşimdir. Çoğu kaya tırmanış ayakkabısı (katalar) birçok kaya tırmanma tekniğini başarıyla uygulayacak şekilde üretilirler.

MAGNEZYUM TOZU ve TORBASI

Magnezyum tozu, tırmanış sırasında elin terleyip kaymasını engeller. Küp, toz, krem ya da top şeklinde olabilir. Torbanın özellikleri de şunlar olmalıdır: Elin rahat girebileceği boyutlarda olmalı, tamamen kapanmalı ve bele bağlamak için perlonu olmalıdır.

 

KASKLAR

Kask, tırmanış ya da emniyet alma eylemleri sırasında bizi başımıza çarpabilecek şeylerden koruyan bir tür başlıktır. Kasklar iki temel dizayn grubuna ayrılabilir:

- plastik kabuk ve içinde perlon askı ayar bantları

- plastik kabuk ve içinde polystyrene köpük askı sistemi İki tip kask da darbeleri sönümlemek üzere dizayn edilmiştir. Perlon bantları kullanan sistem yükle esnerken, diğer tipte köpük şekil değiştirerek sıkışır.

EMNİYET KOLONLARI

Emniyet kemeri ip ile vücudunuz arasındaki bağlantı noktasıdır. Alpler’de yapılan ilk tırmanışlarda ipler doğrudan bele bağlanıyordu. Ancak perlon keşfedildikten sonra, yükü bel ve bacaklara dağıtmak amacıyla ilk kuşamlar yapılmaya başlanmıştır.

KARABİNALAR

Karabina açılıp kapanabilen bir kapısı bulunan, alüminyum, çelik, titanyum gibi sağlam ve hafif metallerin alaşımlarından imal edilen bir cins halkadır. Değişik çeşitlerde, boyutlarda ve tasarımda olabilir. Karabinalar bir şeyleri birbirlerine bağlamak için kullanılırlar; tırmanıcıyı ipe ya da emniyet noktasına, ipi emniyet noktasına ya da bir çok emniyet malzemesini emniyet kemerine. Yüksek çekerlidirler; mutlaka aşırı kuvvetlere dayanmak zorundadırlar. Hafiftirler; çünkü tırmanıcılar çok sayıda karabina taşırlar.

İPLER

Neden dinamik ipleri kullanıyoruz?

Tırmanış iplerinin temel görevi düşen tırmanıcıyı güvenli bir şekilde tutmaktır. Bir düşüşün sonunda büyük bir potansiyel enerji açığa çıkar.Bu enerjinin bir kısmı emniyet aletlerindeki sürtünme, bağlanma düğümünün sıkışması, emniyetçinin hareketi vb. tarafından emilir. Ancak hala yüksek değerde enerji açıktadır. Eğer ipimiz bu enerjiyi sönümleyemez ise tırmanışçıyı etkileyen kuvvet çok büyük olur. Etki kuvveti dediğimiz, ip sistemindeki bütün sürtünmelerden sonra ip üzerinde kalan kuvvettir. Bir tırmanış ipinin görevi sadece düşen tırmanışçıyı tutmak değil, bunu yaparken ortaya çıkan kuvvetleri de insan vücudunun dayanabileceği sınırlar içinde tutmaktır. 

Bu yüzden dağcılık ipleri yük altında esneyebilen ve böylece kuvveti sönümleyen dinamik iplerdir. Dağcılık ipleri binlerce ince lifin burgular halinde birbirlerine sarılması ile üretilirler. İplerin bu yapısı, iplere yük altında bir yay gibi davranma özelliği sağlar.

YARDIMCI İPLER

Çapları daha küçük olan iplerdir. Bu ipler emniyete yardımcı olarak prusik halkası, takoz veya hex ipi, istasyon eşitlemesi, arabant gibi amaçlarla kullanılabilirler.

PERLONLAR

Emniyet noktalarını birleştirmeye, ekspres oluşturmaya, emniyet kolonumuz yoksa kolon yapmaya, çantaya mat bağlamaya yani çok işe yarayan enli dokuma malzemeleridir. Çeşitli genişliklerde, boylarda, dikişli ve dikişsiz olarak üretilirler.

TÜRKİYE DAĞLARIMIZ

Türkiye, özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgeleri ile çok zengin dağcılık mevkileri sunmaktadır. Türkiye'de 3000 metrenin üzerinde bir kaç yüz doruk bulunmaktadır. Ancak Doğu ve Güney Doğu'da yaşanan terör olaylardan ötürü, uzun süredir bu bölgeler kademeli olarak dağcılığa kapanmıştır.

Batı Anadolu'da Bursa'da 2543 mt ile Uludağ, Bolu'da 2378 mt ile Köroğlu, Ilgaz'da 2565 mt ile Büyük Hacettepe, Salihli'de 2157 mt ile Bozdağ, Honaz yakınlarında 2571 mt ile Honaz, Dinar yakınlarında 2737 mt ile Barla ve Beyşehir yakınlarında 2900 mt ile Dippoyraz dorukları başlıcalarıdır. Bunun yanında Antalya bölgesi dağcılık açısından çok zengin bir yöredir. Antalya, Kaş ve Kumluca üçgeni içerisinde bulunan ve genel adı ile Beydağları adı verilen sıradağların dağcıların yoğun uğrak bölgesidir. Bu yörenin başlıca dorukları Akdağ (3024 mt), Kızlar sivrisi (3086 mt) ve Tahtalı'dır (2350mt).

Orta Anadolu'da Niğde il sınırları içerisinde iki adet sıradağ grubu vardır. Çamardı ilçesi yakınlarındaki Aladağlar Türkiye Dağcılığının arenası konumundadır. Sayısız dorukları, uzun kaya duvarları, kaya antrenmanları için çalışma vadileri ile kusursuz bir dağcılık bölgesidir. Dipsizgöl Narpuz, Yedi Göller, Emli ve Vay vay olarak dört ana bölgeye ayrılır. Başlıca dorukları B.Demirkazık, Direktaş, Kızılkaya, Kızılyar, Alaca ve Kaldı'dır. B. Demirkazık bloğunun Kuzey yüzü 650 metrelik bir kaya duvarından oluşmaktadır. Ulukışla yakınlarındaki Bolkarlar 3500 metre civarındaki dorukları ile zengin bir dağcılık ortamı sağlamaktadır. Başlıca dorukları Er, Eğer, Kızıldöküt, Keşif ve Medetsiz'dir. Bu bölgede ayrıca Aksaray'da 3258 metrelik Hasan Dağı ve Kayseri'de 3916 metrelik Erciyes dağı bulunmaktadır. 

Doğu Karadeniz dağları yeşillik ile kucaklaşmış olduklarından dağcılar ve yürüyüşçüler tarafından çokça gidilen yerlerdir. Gümüşhane'den başlayarak Artvin'e kadar 3000 metrenin üzerinde uzanan Doğu Karadeniz sıradağları sırtı birçok zirve bulundurmaktadır. Dağcıların uğradıkları ise dört ana bölge vardır. Rize Çamlıhemşin üzerinden gidilen bu bölgeler Verçenik grubu, Kaçkar grubu, Bulut grubu ve Altı Parmaklar grubudur. Başlıca dorukları Kaçkar (3937 mt) ve Verçenik'dir (3711mt).

Doğu ve Güney Doğu Anadolu'da Erzincan'da 3500 metre civarındaki Munzur ve Keşiş dağları 1980'den beri tırmanışa kapalıdır. Türkiye'nin en güzel buzullarını barındıran Hakkari'deki Cilo Sat sıradağları 1984'ten beri tırmanışa kapalıdır. En yüksek doruğu 4168 metrelik Cilo dağıdır. Van gölü kıyısında bulunan Nemrut ve Süphan dağları ile Türkiye'nin en yüksek doruğu Büyük Ağrı (5168 mt) ve Küçük Ağrı dağları ise 1991'den beri tırmanışlara kapalıdır.

Ağrı dağı, Erciyes, Kaçkar ve Cilo dorukları ile beraber Türkiye'de bulunan tek gerçek buzulları barındıran doruklardır.

Yazar: Amatör Dağcı Barış YILDIRIM

Devamını oku...