Planör

Planörden bahsedebilmemiz için öncelikle Da VİNCİ' ye değinmemiz gerekir. Günümüzdeki modern anlamda uçak ve helikopterlere öncülük eden bir çok çizim yapmıştır. Da Vinci hayalindeki uçağı resmederken kuşları feyz almış ve aerodinamiğe dair araştırmalarını oldukça zenginleştirmiştir. Ancak tasarımlarıyla hiç uçuş deneyimi yaşayamamıştır. Ve yine isimlerini es geçemeyeceğimiz Sir George CAYLEY, Octave CHANUTE, Otto LİLİENTHAL, Ferdinand FERBER, Hezarfen Ahmet ÇELEBİ, Lagari Hasan ÇELEBİ, Bebekli Atıf Bey ve daha niceleri günümüz havacılığına ilham vermiştir.


Heyecanı, adrenalini, özgürlüğü iliklerinize kadar hissedebileceğiniz ve tecrübe ettikçe disiplinin havacılıktaki en önemli kurallardan biri olduğunu görebileceğiniz bir branştır planör.

Teknik olarak değinirsek;

Planör kelimesi dilimize Fransızca 'Planeur' sözcüğünden gelmiştir. Fransızca 'Süzülerek uçmak' anlamına gelir. Uluslar Arası Sivil Havacılık Teşkilatı; Havadan ağır, kaldırma kuvvetini belirli durumlarda sabit tutan yüzeylerin aerodinamik reaksiyonlarından alan ve motor gücü olmayan uçak türü... olarak tanımlanır.
Planör motorsuz bir hava aracı olarak nasıl uçar?
Bir cismin uçabilmesi için, uçuş sırasında kendisine çarpan havanın en az kendi ağırlığına eşit bir taşıma kuvveti meydana getirmesi gerekir.

Planörde bu prensibe dayanarak motorsuz, sabit kanatları ile kaldırıcı kuvvet oluşturarak uçuşunu gerçekleştirebilir.

Planör Gökyüzüne 2 ayrı sistemle çıkabilir.
Planörün hangi alternatifi kullanarak kalkacağını meteorolojik şartlar ve uçuş görevi belirler.

1. Tel ile çekme / Otovinç
Otovinç kalkışlarında, vinç sistemine bağlı olan çelik halat, uçuş görevine göre belirli uzaklıkta olan planörün burun kısmında yer alan halat bağlantı noktasına takılır ve komutla birlikte çekiş başlar. Vinç sisteminde bulunan çelik halatların uzunluğu ve rüzgar şiddeti durumuna göre irtifa alınıp start kolu çekilir ve çelik halatla olan bağlantı kesilir.

Otovinç Kalkışı

2. Uçak ile çekme / Tayyare kalkışı

Tayyare kalkışlarında, tayyareye bağlı olan çelik halatın diğer ucu planörün burun kısmında yer alan halat bağlantı noktasına takılar ve komutla birlikte kalkışa geçilir. Uçuşun görev niteliğine göre belirlenen irtifada start kolu çekilir ve tayyareden ayrılınır.

Tayyare Kalkışı

FAI esaslı planörleri uçuş kabiliyetlerine göre; 15 Metre Sınıfı, 18 Metre Sınıfı, Açık Sınıfı, Dünya Sınıfı, Kulüp Sınıfı, Standart Sınıf, 20 Metre Çift Kişilik Sınıf olarak sınıflayabiliriz.

Hava Şehidi, Semih UZUNLAR ve Metin ÖZBEY' i saygıyla anıyorum.

Bu sporu ilk deneyimlemem;

01.06.2009 tarihinde Türk Hava Kurumu bünyesindeki, Eskişehir İnönü Eğitim Merkezinde 'başlangıç kursu' ile planör maceram başladı. Gerek THK' na, gerekse İnönü Eğitim Merkezine iyice alışmış ve kendimi havacılık konusunda oldukça geliştirmeye başlamıştım. Ancak model uçak, paraşüt sporlarıyla başlayan havacılık sevdam henüz disiplini iliklerine kadar hissetmemiş olacak ki kursun ilk günleri oldukça sıkı geçtiğini düşünüyordum. Ne zaman uçuşlarımız başladı işte o zaman fark ettim ki en ufak bir hata ölümle sonuçlanabilir. Hocalarımızın disiplin konusunda ki hakkını verdikten sonra, vinç ve tayyare kalkışlarıyla başlayan uçuşlarım oldukça zevkli geçmeye başlamıştı. Çok geçmeden etrafı izlemekten çok önünüzdeki kontrol panellerini takip etmek alışkanlık haline geliyor. Uçuşlar geçtikçe aşinalığım artıyor ama en ufak bir disiplinel boşluk oluşmuyor aksine dahada disipline sarılıyordum. Diğer bir yandan ise arkadaşlığımız bu sevgi, saygı, güven ve disiplin ortamında oldukça güçlenmeye başlamış ve hiç bir zaman bozulmayacak sağlam temeller atmamıza olanak sağlamıştı. Her uçuşa bir sonraki aşamaya geçmeyi, yalnız uçuşlara çıkmayı idealleştirip çıkıyorduk.
 Ve nihayetinde bu branşı yakın devrelerimizle 'A Brövesi' ile geliştirme imkanını bulduk. Artık yalnız uçuşa çıkabilme heyecanı tamamen yüreğimizi fethetmişti. Ve bu seferki kursta sorumluluklarımız iyice artmış, havada amatör pilotluğun ilk adımını atabilmek için yalnız uçmanın verdiği stres başlamıştı. Ancak her geçen gün bu stres uçuşlara çıktıkça yerini güçlenen bir özgüvene bırakmıştı. Kırk günlük sürenin sonunda tüm almış olduğum eğitimin hakkını verip ilk yalnız uçuşumu tamamlamalıydım. Gün boyu  Barış ÖZİL hocamla birlikte gerekli uçuşları yaptıktan sonra, kontrol uçuşuna çıkıp istediğim gibi inişimi gerçekleştirdim. Ancak yalnız uçuşa uygun olup olmadığım henüz belli değilken kendimi bir anda yalnız uçuş formlarının arasında buldum ve uçuşa hazırdım artık :) Planörle yalnız uçuş heyecanım yerini hemen disiplinel uçuş moduna bıraktı. Derhal tüm hazırlıklarımı yapıp uçakta kuşandım akabinde vince komut vermemle birlikte uçuşum başladı ve bir anda öğrendiğim her şey arkada kalıp inanılmaz bir özgürlük duygusu sardı içimi. Artık yalnız ve kendi kendime konuşup hatta 'hafif' çığlıklar atıp uçuyordum :) tüm öğrendiklerimi uygulamak ve yere yumuşak bir iniş yapmak tek arzumdu. Pasajımı daha anlatamadığım nice duygularla tamamladım derken planörüm ne yazık ki havada kayış yapmaya başladı. (dönüş sırasında kanatçık kumandasının fazla olması ile burnun ve kuyruğun ayrı istikametlerde ilerlemesi denebilir) Planörün burnu iniş yapacağım hatta, kuyruğum ise hemen dibimdeki dağların yamacına yönelmeye başlamıştı.
İçimdeki tüm o heyecan ve mutluluk bir anda yerini korkuya bıraktı. Ancak eğitimin detaylı noktalarında öğretilen bu durumu da başarıyla atlatıp az biraz da korkmuş olsam da sapa sağlam tamamladım :) Planörü yumuşak, stabil bir şekilde indirdiğimde yaşadığım tüm bu 5 dk lık heyecan ve mutluluk hala devam ediyordu. İşte bu uçuşla beraber havacılıkta mutlaka planör ve diğer branşlarda ilerlemeye karar verdim. Nihayetinde emeklerimin karşılığı olarak havacılık branşlarında ilerleme hakkını kazandım. Emek harcadıkça yine belirli kurumlar ve kulüpler ile ücretli/ücretsiz olarak devam ettirilebilir, takımsal çalışma gerektiren uzun vadede bir spordur ve aynı zamanda planör, havacılık sporları içerisinde 'kesinlikle' önerdiğim bir branştır. Herkese şimdiden iyi uçuşlar dilerim...